مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، روز چهارشنبه ۲۲ اسفند با انتشار گزارشی نسبت به نقض گسترده حقوق بشر در ایران ابراز نگرانی کرد. این گزارش بر تبعیض سیستماتیک علیه زنان و اقلیت‌ها، از نوکیشان مسیحی گرفته تا بهاییان، تأکید دارد. در این گزارش، مواردی همچون سرکوب معترضان، خشونت علیه زنان، افزایش اعدام، تبعیض جنسیتی، قوانین تبعیض‌آمیز و وضعیت بد زندانیان مورد بررسی قرار گرفته است.
نقض حقوق اقلیت‌ها
این گزارش به تبعیض گسترده و سیستماتیک علیه اقلیتهای قومی، مذهبی و دینی، از جمله بهاییان، نوکیشان مسیحی، سنی ها، بلوچ‌ها و کردها، پرداخته است. از جمله این موارد، محدودیت در دسترسی این شهروندان به آموزش، اشتغال و فرصت‌های اقتصادی ذکر شده است.
مای ساتو به لایه‌های مختلف تبعیض در ایران اشاره کرده و می‌نویسد: «زنان این جوامع با چالش‌های ویژه‌ای روبه‌رو هستند و اشکال متعددی از تبعیض را بر اساس قومیت، مذهب، جنسیت و سن خود تجربه می‌کنند. این تبعیض‌ها با قوانین تبعیض‌آمیز داخلی تشدید شده و موانع سیستماتیکی را در برابر حقوق اساسی آنها ایجاد میکند. این شرایط، خطرات بیشتری از جمله خشونت، به‌ویژه از سوی نیروهای اجرای قانون، برای آنها به همراه دارد. در دوره گزارش‌دهی، فعالان زن اقلیت‌ها با اتهامات و پیگردهای سیاسی مواجه شده‌اند که هدف از آنها ساکت کردن و سرکوب این فعالان بوده است.»
به بیان دیگر، یک زن نوکیش مسیحی هم به دلیل زن بودن، با مجموعه‌ای از قوانین تبعیض‌آمیز مواجه است و هم به دلیل تغییر دین خود، با مجموعه دیگری از تبعیض‌ها روبه‌رو میشود.
در بخشی دیگر از این گزارش آمده است: «دسترسی به آموزش عالی و اشتغال برای اعضای برخی ادیان در جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه جامعه بهایی، به‌شدت محدود باقی مانده است.»
پیشتر گزارش‌های متعددی از اخراج نوکیشان مسیحی از محل کار و تدریس منتشر شده است. ممنوعیت شغلی برای نوکیشان مسیحی، ابزاری برای تشدید فشار بر این شهروندان محسوب میشود.
شرایط زندانیان و بدرفتاری‌ها در زندان‌ها
این گزارش همچنین به وضعیت زندانیان و بدرفتاری‌ها در زندان‌های ایران پرداخته و شرایط غیرانسانی آنها را چنین توصیف کرده است:ازدحام بیش از حد ،فقدان بهداشت، شکنجه و بدرفتاری و عدم دسترسی به خدمات پزشکی.
بسیاری از زندانیان عقیدتی و سیاسی تحت فشارهای جسمی و روانی شدید قرار دارند. همچنین نگرانی‌هایی درباره عدم دسترسی نوکیشان مسیحی زندانی، از جمله مینا خواجوی، به امکانات پزشکی مناسب مطرح شده است.
سرکوب اعتراضات و روزنامه‌نگاران
مای ساتو در این گزارش به سرکوب شدید اعتراضات مسالمت‌آمیز نیز اشاره کرده و تأکید دارد که این سرکوب‌ها شامل بازداشت‌های گسترده، خشونت پلیسی و فشار بر خبرنگاران، نویسندگان و مدافعان حقوق بشر میشود.
این گزارش همچنین تأکید دارد که بسیاری از این شهروندان با اتهام «تبلیغ علیه نظام» زندانی شده‌اند.
افزایش اعدام‌ها و درخواست لغو مجازات اعدام
مای ساتو در گزارش خود به افزایش چشمگیر اعدام‌ها در ایران اشاره کرده و خواستار توقف آن شده است. این گزارش ثبت بیش از ۹۰۰ اعدام در سال گذشته را بسیار نگران‌کننده توصیف کرده و لغو مجازات اعدام، به‌ویژه برای کودک-مجرمان را توصیه کرده است.
توصیه‌های ارائه‌شده
گزارشگر ویژه سازمان ملل مجموعه‌ای از توصیه‌ها را برای بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران ارائه داده است، از جمله: تضمین آزادی‌های مدنی و عدالت قضایی، تضمین برابری جنسیتی و آزادی‌های مدنی، تضمین محاکمات عادلانه و رعایت اصول دادرسی منصفانه، از جمله دسترسی به وکیل در تمام مراحل دادرسی و حفاظت از زندانیان و بازداشت‌شدگان در برابر شکنجه و بدرفتاری. توصیه در مورد حقوق اقلیت‌ها نیز دربرگیرنده تضمین برخورد برابر با تمام افراد صرف‌نظر از قومیت، دین، زبان و گرایش سیاسی، ایجاد فرصت‌های برابر در آموزش و اشتغال برای تمامی اقلیتهای قومی و دینی و توجه ویژه به حقوق زنان اقلیت‌ها و رفع تبعیض‌های چندلایه است.
