آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی آذر ماه ۱۴۰۱ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به‌صورت سالانه گزارش مفصل‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.
خلاصه آنچه گذشت:
اخبار نقض حقوق بشر در آذر ماه ۱۴۰۱، با قریب به ۷۶ مورد اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.
اعدام
آذر ماه با قریب به ۷۶ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد. از مهمترین رویداد ها در این باره می‌توان به اجرای حکم اعدام دو تن از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری اخیر به نام های مجیدرضا رهنورد در ملا عام در مشهد و محسن شکاری در تهران اشاره کرد.
مجیدرضا رهنورد امکان اخذ وکیل تعیینی نداشته و در دادگاه همه چیز را از قبل برای محکوم کردنش محیا کرده بودند. حتی به او حق دفاع از خودش را هم ندادند. همچنین، محسن شکاری، مورخ ۱۰ آبان ماه توسط دادگان انقلاب تهران از بابت اتهام “محاربه از طریق کشیدن سلاح به قصد جان و ایجاد رعب و وحشت و سلب آزادی و امنیت مردم و همچنین جرح عمدی با سلاح سرد به مامور بسیج حین انجام وظیفه و مسدود کردن خیابان ستارخان تهران و اخلال در نظم و امنیت جامعه” به اعدام محکوم شده بود. پرونده این معترض پس از فرجام‌خواهی جهت بررسی به دیوان عالی کشور ارسال و در نهایت به تایید این مرجع قضایی رسیده بود.
در ماه سپری شده، حکم اعدام حسین اردوخانزاده، شاهین ایمانی محمود آباد، میلاد اشرفی آتباتان و منوچهر شهبندی بجندی در زندان رجایی شهر کرج، غلامرسول مزارزهی و انوشیروان عمرزهی، محمد عیسی زهی (توتازهی)، زبیر زیرکاری (براهویی) و عبدالنبی مزارزهی در زندان زاهدان، عزیز گرگیج و چنگیز گرگیج در زندان زابل، ابوالفضل حیدرزاده و محمدعلی سیدی در زندان های زنجان و قزوین، پرویز براهویی (آنشینی) در زندان بندرعباس، مهدی لطفی در زندان ایلام، امان الله رخشانی در زندان سبزوار، عبدالله شاهوزیی و زکریا ریگی در زندان عادل آباد شیراز و احسان بختیاری در زندان سراوان به اجرا درآمد.
گفتنی است، سهند نورمحمدزاده از بابت اتهام محاربه، سه متهم از بابت اتهامات قتل و تعرض به زنان و محمدمهدی کرمی (کریمی) از بابت اتهام افساد فی الارض، به اعدام محکوم شدند.
همچنین، حمید قره حسنلو، پزشک رادیولوژیست، در خصوص پرونده جان باختن یک بسیجی در کرج در جریان اعتراضات سراسری به اعدام محکوم شد.
افزون بر این، حکم اعدام ماهان صدارت مدنی (صدرات مدنی) یکی از بازداشت شدگان اعتراضات اخیر در دیوان عالی کشور تایید و صبح روز شنبه ۱۹ آذر به واحد اجرای احکام ارجاع داده شد. گفتنی است روز چهارشنبه ۳۰ آذرماه، رسانه های رسمی اعلام کردند که درخواست اعاده دادرسی وی در دیوان عالی کشور پذیرفته شده است.
به علاوه، حکم اعدام چهار متهم به نام های حسین اردوخانزاده، شاهین ایمانی محمودآباد، میلاد اشرفی آتباتان و منوچهر شهبندی بجندی به اتهام همکاری اطلاعاتی با اسرائیل و آدم ربایی در شعبه ۹ دیوان عالی کشور تایید شد.
بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.
آزادی اندیشه و بیان
بازداشت مهسا امینی زن جوان ۲۲ ساله به جرم بدحجابی توسط پلیس امنیت اخلاقی و سپس جان باختن او در زمان بازداشت به موج گسترده ای از اعتراضات سراسری در ایران دامن زد. معترضان با شعار محوری “زن، زندگی، آزادی” در اعتراض به عملکرد، قوانین و ساختار حکومت معترض به خیابانها آمدند. گزارش ۶۲۶ صفحه ای به عنوان سومین گزارش جمع بندی خبرگزاری هرانا، به بررسی آماری، تحلیل و جمع بندی از هشتاد و دو روز نخست اعتراضات جاری (۲۶ شهریور تا ۱۶ آذر ۱۴۰۱) اختصاص دارد.
در هشتاد و دو روز اعتراضات مورد بررسی در این گزارش در مجموع ۱۶۰ شهر از ۳۱ استان برای ۵۴۴ بار صحنه اعتراضات شدند (تنها تجمعات بیش از ۳۰ نفر در آماربرداری لحاظ شده است). در مواردی که معترضان راه به خیابان پیدا نکردند جو شدید امنیتی بر منطقه حاکم بود.
در این گزارش جمع بندی هرانا بر أساس آمارهای کلی، تخمین ها و تجربیات قبلی تعداد بازداشت شدگان دست کم ۱۸۲۴۲ تن تخمین زده می شوند.
به علاوه، در آذر ماه،وریا غفوری، ترانه علیدوستی، میترا حجار، علیرضا آدینه، نسترن فرخه، سهیلا گلستانی و حمید پورآذری، مریم وحیدیان، مهدی امیرپور، رضا اسد آبادی و احسان متعالی، فرنوش فرزان و آزاد خوانچه زر در کرمانشاه، تهران و مریوان، سالار چاه نژاد، عابدین بوذر جمهری، صمد فردایی، صمد چام، اسحاق حدادی، حیدر حاتمی، کاظم فرهنگی، فرهاد خردمند، ایمان مرشدی، احمدرضا مرشدی، حسن رستمی، مجید عزیزی، رضا جهانگیری، سپهر صناعی، جواد محرابی، محمد گودرزی، بیژن رستمی و ژیلا خیر در لیکک، سی سخت، گچساران، سنندج و کازرون، حیدر رستمی، مهناز رستمی، ناصر حسن‌زاده، نورالدین شادمنش، صابر محمد امینی، احمد محمد امینی کو، محمد کویخا، جمال کویخا و کمال کویخا در اشنویه، فردین حمیدی، یاسین فتحی، علی محمد حسین‌پناهی، کامران فتحی، امید براخاسی، محمد قادری، پیمان غلامی و سیوان غلامی در دهگلان و پاوه، یک شهروند دو تابعیتی در اصفهان، سیامک منبری و مجید شیعه علی در سنندج و مشهد، محمد بابولی، محمدطاهر احمدی اقدم، هیمن سرگلی، محمد خلیلی، پیمان روزخون و سمکو دودکانلو در مهاباد و فرناز علیزاده گلنبر، امین قبادیان و مصطفی پرکان در تبریز، ایلام و چابهار بازداشت شدند.
همچنین، شماری از شهروندان به دلیل “پاره کردن و آتش زدن عکس قاسم سلیمانی” در کرمان، ۵ شهروند به دلیل “قصد همکاری با رسانه های معاند” در گیلان، ۵ شهروند به دلیل ”ایجاد راهبندان و برهم زدن نظم و امنیت عمومی” در رشت، یک شهروند تحت عنوان “لیدر و محرک اصلی اعتراضات” در استان کهگیلویه و بویراحمد، یک شهروند به دلیل “توزیع تراکت های ضد امنیت کشور” در شهرستان ری، تعدادی از شهروندان به دلیل “قصد به تحریک بازاریان به اعتصابات” در بجنورد و یک فرد تحت عنوان سر شبکه اصلی یکی از رسانه های خارج از کشور در خوی بازداشت شدند.
در ماه سپری شده محکومیت های متعددی صورت گرفت که از این تعداد می توان به محکومیت الهام افکاری به ۵ سال حبس تعزیری، منع خروج از کشور و منع فعالیت در فضای مجازی به مدت دو سال، عماد قویدل به ۳ ماه حبس تعزیری و پرداخت ۱۰ میلیون تومان جزای نقدی، فرزانه قره حسنلو به ۲۵ سال حبس در تبعید در زندان اهواز، سارینا قرابت، فائزه جوادی، شیوا کیانفر، پارسا دستمالچی و سونیا ستوده مجموعا به ۲۱ سال حبس تعزیری، آذین سعیدی نسب و بنیامین مقدسی هر کدام به ۵ سال حبس تعزیری و محمد جواهری، به ۴ سال و ۷ ماه حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق، منع عضویت در گروه‌ها و دسته‌جات سیاسی و منع خروج از کشور به مدت ۲ سال، احمدرضا حلبی ساز به ممنوع الکاری و ۵ سال حبس تعزیری، مهدی محمدی و امیرمحمد جلالی مجموعا به ۸ سال حبس تعزیری، بردیا شکوری فرد به یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق تعلیقی، یاسین فتحی به ۵ سال و ۸ ماه حبس تعزیری، زینب موسوی به دو سال حبس تعزیری، مهدی سوفالی به ۵ سال حبس تعزیری و ۲ سال ممنوع الخروجی، سارا شمسایی به ۶ سال حبس تعزیری و دو سال ممنوع الخروجی و محرومیت از فعالیت در فضای مجازی، مریم دریسی به یک سال حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق، محمد زارع فومنی به ۱۲ سال حبس تعزیری و پرداخت ۱۵۰ میلیون ریال جزای نقدی، امیر عزیزی به ۱۱ سال حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق و آریا جعفری به ۷ سال حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق و دو سال ممنوعیت خروج از کشور اشاره کرد.
همچنین، ارژنگ داوودی، زندانی سیاسی محبوس در زندان رجایی شهر کرج با انتشار نامه ای از تشکیل پرونده ای جدید علیه خود خبر داد. این زندانی سیاسی در پرونده‌های متعدد از سال ۸۱ در حال تحمل حبس در زندان های ایران است.
همینطور، امیر عباس آزرم وند، یاشار توحیدی، میثم گلشنی، محمد خانی، رضا سلمانزاده و سید جواد سیدی، شش تن از زندانیان زندان اوین، با گشایش پرونده جدیدی روبرو شده اند. این پرونده با شکایت سازمان زندان ها و به دنبال آتش سوزی شنبه شب ۲۳ مهرماه زندان اوین و رخدادهای بعد از آن برای آنها گشوده شده است.
گفتنی است، عسگر اکبرزاده و سعید صادقی فر در شعبه ۷ بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب اردبیل، حسین اسماعیلی در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران، مسعود کردپور در شعبه ۱ دادگاه انقلاب بوکان، سید محمد حسینی، آرین فرزام نیا، امین مهدی شکراللهی، رضا آریا، مهدی محمدی، شایان چارانی، محمد امین اخلاقی، حمید قره حسنلو، امیر مهدی جعفری، رضا شاکر زواردهی، فرزانه قره حسنلو، جواد زرگران، بهراد علی کناری، علی معظمی گودرزی و محمد مهدی کرمی در شعبه اول دادگاه انقلاب استان البرز، محمد قبادلو در دادگاه کیفری تهران، مژگان ایلانلو در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران، آرش الله یاری، مهدی فدایی، هادی بهبهانی، مجتبی رسولی، محمد عزیزی و میلاد شاطرانی در دادگاه انقلاب تهران، نازنین زهرا سروی در شعبه اول دادگاه انقلاب سنندج و قباد رضایی فرزاد و حسین کریمی در دادگاه انقلاب کرج محاکمه شدند.
در ضمن، پرهام پروری، از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری، با حذف اتهام “محاربه” از پرونده وی، تفهیم اتهام شد.
همینطور، رئیس کل دادگستری استان اصفهان از صدور کیفرخواست برای امیر نصر آزادانی، بازیکن سابق فوتبال تیم های تراکتور و ذوب آهن از بابت اتهام “بغی” خبر داد.
به علاوه، سپیده قلیان، فعال مدنی محبوس در زندان اوین از بابت پرونده جدیدی که با شکایت اداره کل زندانهای استان بوشهر در دوران حبس علیه وی گشوده شده،، توسط شعبه ۲ بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۲۳ تهران به صورت تلفنی تفهیم اتهام شد.
از طرفی، کیفر خواست سید هادی کسایی زاده مهابادی، خبرنگار، توسط دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان ری صادر و به وی ابلاغ شد. این پرونده با ۶ عنوان اتهامی، با شکایت شهرداری، فرمانداری، نیروی انتظامی پلیس شهرری و دگر شاکیان علیه وی گشوده شده است.
در ضمن، رئیس کل دادگستری استان اصفهان از صدور کیفرخواست پرونده توماج صالحی با اتهاماتی از جمله “افساد فی‌الارض” و “فعالیت تبلیغی علیه نظام” خبر داد. پرونده آقای صالحی پس از صدور کیفرخواست به دادگاه ارجاع شده است.
